Wersja twojej przeglądarki jest przestarzała. Zalecamy zaktualizowanie przeglądarki do najnowszej wersji.

Oddział Katowicki utworzono w 1970 r.

 

Jesteśmy młodym oddziałem, jednak z Górnym Śląskiem jest związanych wielu wybitnych chemików, w tym wielu laureatów nagrody Nobla. To tu wymyślono pastę do zębów, samoprzylepny plaster, czy maszynę parową. Poniżej przedstawiamy sylwetki tylko niektórych.

Kurt Alder urodził się 10 lipca 1902 roku, w domu przy ulicy Wolności nr 59 (ówczesna Kaiserstrasse) w Królewskiej Hucie (dzisiejszy Chorzów). Dziś znajduje się tam tablica pamiątkowa. Studiował w Berlinie i w Kolonii. Wraz z Otto Dielsem w 1950 roku otrzymali Nagrodę Nobla za syntezę dienową polegającą na cykloaddycji podstawionego alkenu do sprzężonego dienu zwaną obecnie reakcja Dielsa-Aldera. W 1938 został uhonorowany medalem imienia Emila Fischera nadanym przez Association of German Chemists. W tym samym roku został członkiem the Kaiserlich Leopold.-Karol.-Deutsche Akademie der Naturforscher (Imperial Leopold.-Karol.-German Academy of Natural Philosophers) w Halle. Otrzymał Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Salamance oraz Wydziału Medycznego Uniwersytetu w Kolonii. Kurt Alder zmarł 20 czerwca 1958 roku w Kolonii. Jeden z kraterów Księżyca nosi jego imię.

Johannes Georg Bednorz, urodził się w 1950 roku w Neuenkirchen w północnej Westfalii w Niemczech. Jego rodzice pochodzili z Lublińca. Otrzymał Nagrodę Nobla w 1987 roku wraz z K. A. Müllerem. Doktor w IBM Research Division, Zurych Research Laboratory w Rüschlikon, w Szwajcarii. Jest członkiem wielu międzynarodowych towarzystw i instytucji naukowych. Specjalista z zakresu fizyki doświadczalnej, fizyki wysokotemperaturowego nadprzewodnictwa, fizyki przejść fazowych i ferroelektrycznych właściwości perowskitów tlenkowych, fizyki tlenków metali przejściowych ich zastosowań w mikroelektronice oraz fizyki cienkich warstw i hetero-struktur typu metal–izolator–metal. Otrzymał doktorat honoris causa uniwersytetów w Salzburgu i Regensburgu. 24 kwietnia 2007 odebrał doktorat honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Konrad E. Bloch urodził się 21 stycznia 1912 roku w domu przy ul. Gartenstrasse 4 (obecnie ul. Ogrodowa) w Nysie. Studiował chemię na politechnice w Monachium. Mieszkał w Szwajcarii, a później w Stanach Zjednoczonych, gdzie wykładał na uniwersytetach Columbia, Chicago i Harvard. W 1964 roku otrzymał Nagrodę Nobla z medycyny i fizjologii, za odkrycia wyjaśniające powstawanie cholesterolu w organizmie, co umożliwia lepsze poznanie miażdżycy. Był członkiem wielu międzynarodowych towarzystw i instytucji naukowych. Znany jest również z pracy zatytułowanej "Blondynki w malarstwie weneckim, pancernik i inne eseje z biochemii". Zmarł w 2000 roku na zawał serca.

Maria Göppert-Mayer urodziła się w domu przy ul. Młyńskiej 5 (wówczas Muechlstrasse) 28 czerwca 1906 roku w Katowicach. Studiowała matematykę i fizykę w Getyndze. W latach studenckich wyróżniała się urodą, chęcią do zabaw, śmiechu i żartów. Była profesorem uniwersytetów w Chicago i Berkeley. Doktorat z fizyki teoretycznej otrzymała w 1930 na Uniwersytecie w Göttingen. Recenzentami tej pracy byli trzej laureaci Nagrodę Nobla tj. Born, Franck and Windaus. Prowadziła badania nad atomem, które w 1963 roku przyniosły jej Nagrodę Nobla. Była pierwszą Amerykanką laureatką Nagrody Nobla z nauk ścisłych. W 1960 na Uniwersytecie w La Jolla Maria Göppert-Mayer została profesorem fizyki. Była członkiem the National Academy of Sciences i korespondencyjnym członkiem the Akademie der Wissenschaften in Heidelberg. Otrzymała doktoraty honoris causa uniwersytetów w Russel Sage College, Mount Holyoke College i Smith College. Noblistka była nałogowym palaczem papierosów. Potrafiła wypalić kilka paczek dziennie. Zmarła na atak serca w San Diego 20 lutego 1972 r. Została pochowana na cmentarzu El Camino Memoriał Park, na którym spoczywa również wybitny polski piłkarz Kazimierz Deyna.

Otto Stern urodził się 17 lutego 1888 roku w Żorach. Studiował we Wrocławiu i Pradze. W 1912 otrzymał doktorat na Uniwersytecie we Wrocławiu. W tym samym roku na Uniwersytecie w Pradze, gdzie był asystentem Alberta Einsteina i razem z nim przeprowadził się do Uniwersytetu w Zurichu. Wspólnie z Maxem Bornem wykazał istnienie momentu magnetycznego atomu, a w 1933 roku zmierzył moment magnetyczny protonu. Za te prace w 1943 r. otrzymał nagrodę Nobla. W USA uczestniczył w pracach nad budową broni atomowej (projekt Manhattan). Jego pasją był film. Zmarł 17 sierpnia w 1969 roku podczas seansu filmowego w kinie. Dla upamiętnienia Otto Sterna oraz Waltera Gerlacha najwyższym odznaczeniem nadawanym przez Niemieckie Towarzystwo Fizyczne za osiągnięcia w dziedzinie fizyki doświadczalnej jest Medal Sterna-Gerlacha.

Oskar Troplowitz urodził się 18 stycznia 1863 w Gliwicach. We Wrocławiu ukończył studium farmacji i złożył egzamin państwowy. Studiował filozofię na Uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie w 1888 r. uzyskał doktorat. W 1890 roku wykupił zakład farmaceutyczny Carla P. Beiersdorfa w Altonie (obecnie Hamburg) i utworzył firmę kosmetyczną „Beiersdorf & Co” (jej spadkobierczynią jest dzisiejsza Beiersdorf AG). Dziełem Troplowitza był m.in. pierwszy samoprzylepny plaster („Leukoplast”, 1901), pasta do zębów („Pebeco”, 1905), oraz mydło „Nivea” (1906). W 1911 Troplowitz odkupił od chemika dr Isaaca Lifschütza patent na uzyskiwanie eucerytu, emulgatora umożliwiającego produkcję stabilnej emulsji tłuszcz-woda. W 1911 r. we współpracy z dermatologiem, prof. Paulem Gersonem Unną, opracował krem „Nivea”. Oscar Troplowitz zmarł 27 kwietnia 1918 roku na udar mózgu.

Józef Bożek pochodzący ze Śląska Cieszyńskiego niezależnie od Anglika George Stephensona, skonstruował w 1815 roku pojazd napędzany parą, a następnie łódź parową. Co ciekawe, większość maszyn, które później tworzono w Europie działała na jego patencie.

 

Do przedstawienia tych wybitnych postaci informacje zostały zaczerpnięte z:

1. „Nagrody Nobla” pod redakcją Beaty Tarnowskiej, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001

2. „Nobliści znad Wisły, Odry i Niemna” Maria Pilich, Przemysław Pilich Warszawa: Wydaw. Sport i Turystyka - Muza, 2010

3. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/

4. https://www.us.edu.pl/node/5595